Aριθμοί δίχως φαντάσματα
γράφει ο Mersault μεσάνυχτα |Kαζαουμπονοειδή

Πολυαγαπημένε Ευγένιε,

παρακαλώ συγχωρέστε την όποια οικειότητα ιδιοποιούμαι μιλώντας σας τρυφερά, αλλά αυτό είναι και το απολύτως προσήκων ύφος κάποιου που επαίρεται ότι είναι γνήσιος επίγονος του Δρος Σκαφιδά, του οποίου (επιγόνου, όχι Σκαφιδά) μάλιστα σώσατε σε μια κρίσιμη περίοδο της ζωής της – εν αγνοία σας και μέσω των γραπτών σας – την Α…….., της οποίας η καταγωγή είναι μεν μακριά της Κέρκυρας αλλά σιμά δε (η Α…….., όχι η καταγωγή της) στην Αρζεντίνικη ματαιότητά του (μου).
Επιπροσθέτως με την παραπάνω κατάθεση, θεωρώ ότι απάντησα ταυτόχρονα ποσοτικά και στο ποια είναι η «απίθανη περίπτωση που κάποιος εκ των στατιστικολόγων διαβάζει κατά λάθος τα κείμενά» σας.

Όπως σημειώνει ο Έκο, η πραγματικότητα δε μοιάζει με σφαίρα, αλλά με ακανόνιστο πολύεδρο με το επιβαρυντικό στοιχείο του ότι αποτελείται από ακαθόριστο αριθμό πλευρών.
Γι’αυτό και παίρνω την πρωτοβουλία να ρίξω (ή τουλάχιστον να προσπαθήσω) επιγραμματικά μια υποψία φωτονίων παραπάνω σε ορισμένες από τις όψεις που (θεωρώ καλή τη πίστει) αφήσατε στη σκιά.

Αρχικά, θα ήταν άδικο να προσάψετε στη στατιστική (και στα μαθηματικά εν γένει) ευθύνες που εν πολλοίς αφορούν την κουλτούρα του κοινού μας σύμπαντος (εσάς των «ποιητών» και «ονειροπόλων» και εμάς των «ορθολογιστών»).
Δυστυχώς, οι όποιες νύξεις θίξατε ακροθιγώς, έπεσαν στο βρόντο: Η γλώσσα της στατιστικής, κατ’ανάγκη είναι ελκυστική σε μια κουλτούρα εθισμένη στην εμφάνιση χειροπιαστών στοιχείων.
Νοιώθω έτσι τα πράγματα, δίχως να επεκτείνω το ζήτημα στο πρόβλημα του αυγού και της κότας. Το κοινό μας σύμπαν αποζητά το απτό – οι μαθηματικοί το προσφέρουν.

Έπειτα, υπάρχει και το θέμα των μέσων μαζικής εξημέρωσης. Αντιπροσωπεύεστε από ένα τέτοιο και γνωρίζετε καλύτερα από εμένα για τον «νόμο» του ευμετάβλητου των ερμηνειών.
Επιπλέον, έναν μέσο δημοσιογράφο αμφιβάλλω κατά πόσο θα τον προβληματίσουν ποια είναι τα κριτήρια της επιστήμης, αντιθέτως, θ’αφουγκρασθεί τον αντίκτυπο που θα έχει το θέμα του και συνοπτικά και απιστοποίητα θα το εκθέσει. Πιθανολογώ ότι οι δημοσιογράφοι του ντοκυμαντέρ έπραξαν ακριβώς αυτό.
Αντιλαμβάνομαι ότι το παραπάνω μπορεί να το εισπράξετε ως έναν γενικευμένο αφορισμό αγαπητέ Ευγένιε, δείτε το όμως αντισταθμιστικά για το συναίσθημα που ένοιωσα διαβάζοντας για τον «περιορισμό της στατιστικής στη διπολικότητα θετικού/αρνητικού».
Δίχως συγγραφείς που να χρησιμοποιούν έννοιες όπως μέσο όρο, τάση κλπ με ειλικρινή τρόπο και δίχως αναγνώστες που να καταλαβαίνουν αυτές τις έννοιες, το αποτέλεσμα δυστυχώς θα είναι μια σημασιολογική ανοησία.

Το οποίο αυτομάτως με οδηγεί στο να σας γράψω λίγα πράγματα για τη στατιστική, την επιστήμη και τα μαθηματικά.

Τα επιστημονικά συμπεράσματα είναι τα πιο ασφαλή και σωστά συμπεράσματα με βάση τα υπάρχοντα δεδομένα.
Καθώς νέα δεδομένα συγκεντρώνονται, οι επιστημονικές θεωρίες εμπλουτίζονται ή και αντικαθίστανται. Βεβαίως, είναι αλήθεια, πως αρκετές επιστημονικές θεωρίες δε θα ισχύουν για πάντα.
Σε κάθε δεδομένη στιγμή όμως και για τα δεδομένα που έχουμε μέχρι τότε, η υφιστάμενη επιστημονική γνώση είναι ό,το πιο σταθερό και αξιόπιστο έχουμε.
Τόσο αξιόπιστη μάλιστα, που ειδικά για το χώρο της στατιστικής είναι αυτονόητα διάφορα θέματα που για τον μη μαθηματικό θα μπορούσαν να εκληφθούν ως απλές δοξασίες.
Βλέπετε, οι μαθηματικοί γνωρίζουν ότι κάθε έρευνα που βασίζεται στη δειγματοληψία είναι επίφοβη και ο κίνδυνος μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερος όταν τα αποτελέσματά της φτάνουν σε μας με τη μορφή μιας εκλαϊκευμένης περίληψης (ως εκ τούτου, βιαστήκατε αγαπητέ Ευγένιε να λάβετε θέση έναντι της «διπολικότητας»).
Επίσης, οι μαθηματικοί γνωρίζουν ότι πρέπει να λαμβάνεται πάντα υπ’όψιν τη τάση της επιθυμίας των ερωτώμενων να δώσουν μιαν απάντηση που θα ικανοποιεί τον άλλον.
Αλλά καλύτερα, εδώ να μην επεκταθώ για τα πράγματα που οι μαθηματικοί γνωρίζουν.
Τα μαθηματικά έχουν ένα θέμα και οι προτάσεις τους έχουν νόημα.
Το ειδικό χαρακτηριστικό τους που τα διακρίνει από τις άλλες σπουδές είναι η επιστημονικοφανής τους ποιότητα. Τα συμπεράσματά τους είναι ακαταμάχητα, δεν είναι απλά απόρροιες γνώμης ούτε υπόκεινται σε μόνιμη διαφωνία όπως οι ιδέες της λογοτεχνικής κριτικής.
Αποδεχόμαστε την νομιμότητά τους, όπως είναι: Με την πιθανότητα να σφάλλουν, να διορθώνονται και γεμάτα νόημα.
Γι’αυτό και κατά την ταπεινή μου γνώμη, η πραγματικότητα μια χαρά χωράει στις στατιστικές και ίσως θα έπρεπε κάποιος να στοχαστεί δεύτερη και τρίτη φορά πριν τις απορρίψει αυθωρεί.
Βλέπετε, τα μαθηματικά μπορούν να επιτύχουν μια συναίνεση ικανή να εδραιώσει αναπαραγώγιμα αποτελέσματα.

Τέλος, θα ήθελα να αναφερθώ στην όψη του καθ’αυτού θέματος που διαπραγματεύεται το ντοκιμαντέρ, υπό το πρίσμα της ψυχολογίας – (δίχως δυστυχώς να έχω δει το ντοκυμαντέρ) εικάζω ότι η συμπερασματολογία του στατιστικού τεστ δε θα ενέπλεκε Ερμηνείες στην υπό εξέταση υπόθεση των θρύλων των στοιχειωμένων σπιτιών.
Αυτο που αντιλαμβανόμαστε, καθορίζεται εν μέρει από αυτό που σκεφτόμαστε την ίδια στιγμή της παρατήρησης.
Οι βαθύτερες επιθυμίες μας, τα κίνητρά μας, ενισχύονται ασυναίσθητα ή μη από την «επιλεκτική έκθεση» : Αρχή της ψυχολογίας, σύμφωνα με την οποία οι επιλογές μας (από το τι θα φάμε έως το περιοδικό που θα διαβάσουμε) γίνονται με τέτοιο τρόπο ώστε οι απόψεις μας να ενισχύονται αντί να αναιρούνται.
Αν λοιπόν δεχτούμε μια αντίθετη πληροφορία από την «κοσμοθεωρία» μας, καταφεύγουμε στην υποκειμενική επικύρωση ώστε να ερμηνεύσουμε διαφορετικά το δεδομένο το οποίο έρχεται σε αντίθεση με τις επιθυμίες μας.
Ο παραπάνω λόγος, ίσως είναι ο κύριος για τον οποίο διατηρούνται ακόμα οι ψευδοεπιστήμες και το παραφυσικό.
Η υποκειμενική επικύρωση επιτρέπει να εκληφθούν ως συνδεόμενα δύο γεγονότα που δεν είναι συνδεόμενα και αυτό απλά επειδή μια επιθυμία ή κάτι που πιστεύουμε απαιτεί μια τέτοια σχέση και εν προκειμένω επειδή το λέει το … ωροσκόπιο.
Συνεπώς αγαπητέ Ευγένιε, εκτός από εμάς, όλες αυτές οι κάστες των οποίων «δε βάζεις εύκολα ταμπέλα» υπακούουν κι αυτές σ’αυτό που νομοτελειακά μας υπερβαίνει και έχει να κάνει με την ανθρώπινη φύση μας : Επιθυμούμε τη Δομή και μεταξύ των άλλων την επιδιώκουμε και μέσω της επιλεκτικής έκθεσης.
Ορίστε μία ταμπέλα.

Έκανα μία νύξη παραπάνω, την οποία θα αποδομήσω και θα μετουσιώσω ευθύς αμέσως σε απορία, με αφορμή μάλιστα την ύπαρξη της λεγόμενης «ήρεμης δύναμης» που συνεκδοχικά αποφασίσαμε ότι αποτελεί τη συντριπτική πλειονότητα.
Βεβαίως αυθαιρετώ βάζοντας στον ίδιο κουβά ανομοιογενείς έννοιες, αλλά μιας και τελειώνει αυτό το κειμενάκι ο πειρασμός της ειρωνίας είναι τρομακτικά μεγάλος για να τον απεμπολήσουν τα ιδίας τους βούλησης δάχτυλά μου.

Αναρωτιέμαι αγαπητέ Ευγένιε, μήπως θα μπορούσατε να μου απαντήσετε ως εκπρόσωπος της ήρεμης δύναμης, τι ζώδιο είστε;

Φιλικά,
Mersault.
=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=
Ενθαρρύνω τον αναγνώστη (γεια σου Λευτεράκη) να διαβάσει τα παρακάτω εκλαϊκευμένα βιβλία επιστήμης, υλικό των οποίων χρησιμοποιήθηκε στη παρούσα blog-o-καταχώρηση:
– Γίνετε σοφοί γίνετε μάγοι (G. Chaprac, H. Broch), εκδ. Α.Α. Λιβάνη
– Η απάτη της στατιστικής (D. Huff), εκδ. Οξύ
– Η μαθηματική εμπειρία (P.J. Davis, R. Hersh), εκδ. Τροχαλία
=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=
Το άρθρο του Ευγένιου Αρανίτση «Αριθμοί και φαντάσματα», μπορείτε να το βρείτε στη σελίδα
http://www.enet.gr/online/online_text?c=113&id=73412848
Ο υπογράφων πίνει Jameson, καπνίζει BF και είναι θαυμαστής μεταξύ άλλων και του κ. Αρανίτση.
Αλλά τα παραπάνω γεγονότα είναι απλά ιστορίες που άρεσαν σε μερικούς ανθρώπους που ξέρω, συμπεριλαμβανομένης και της Α…….. της οποίας ανήκει η Κέρκυρα.
=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=~=-=

Δεν επιτρέπονται σχόλια.